Ceren Bozkurt
-
Güllacın Tarihi
Güllaç denince akıllara neden Ramazan geliyor?“Güllaç” etimolojisi ve kökeni hakkında çok fazla görüş mevcut. En bilinen ve birçoğumuzun duyduğu iddia, kelimenin Türkçe dilbilgisi kurallarında bulunan kaynaşma sonucu oluştuğudur: Gül+lü+aş öğelerinden “güllü aş” anlamında “güllaç” kelimesi türetilmiştir. Ancak bu görüş eksiktir. Güllaç kelimesi, Farsça kökenlidir. Farsçada “gūlanc”, “gülāc”, “gülābic” gibi farklı kullanımları mevcuttur. Nitekim, nişastadan gayet…
-
Lahanaya Şiir Yazan Osmanlı Padişahı
1789’dan 1807’ye kadar tahtta kalmış 28. Osmanlı padişahı; Nizâm-ı Cedît ordularının kurucusu, şair, neyzen, tanburî ve bestekar III. Selim’in, edebiyattaki mahlasıyla İlhâmî’nin lahanaya şiir yazdığını biliyor muydunuz? Osmanlı padişahları arasında sanata, edebiyata ve müziğe en düşkün sultanlardan biri olan III. Selim, edebiyat dünyasında “İlhâmî” mahlasıyla tanınır. Şairliği ve bestekârlığıyla öne çıkan III. Selim, sadece Osmanlı…
-
Osmanlılar’dan Bugüne: İstanbul’da Balık
Balık, dün de bugün de İstanbul mutfağının ayrılmaz bir parçası. Şehir, denizle çevrili konumu sayesinde hem balıkçılığın hem de deniz ürünleri ticaretinin merkezi olma rolünü tarih boyunca hep koruyor. Marmara Denizi’nin zenginlikleri, Boğaz’ın balık sürüleri ve Karadeniz’in bereketi İstanbul’un mutfak kültürüne yeni bir katman kazandırıyor. İstanbul’un kadim mirası olan balığı anlattığım yazının tamamı için Aposto…
-
Osmanlı İmparatorluğu’nda Sosyal Statü Belirleyici Bir Tüketim Maddesi: Şeker
Osmanlı damak tadını bu kadar dikkat çekici yapan şeylerden biri olan tatlı-tuzlu dengesi, Osmanlı Saray’ının en çok kullanılan birimlerinden biri olan ve şekerle yakın ilişkili olan Helvahanenin önemine dikkat çekmektedir. Helvahâne, 16. Yüzyılın ilk çeyreğinde kurulmuştur ve başta reçel, helva, macun ve tatlılar olmak üzere turşu, sabun, türlü hastalıkların ilaçlarının yapımı ile yükümlü olmuştur.Tatlı, Osmanlı…
-
Çikolatanın Tarihi
Çikolata, cioccolata, chocolate, xocolatl. Aztek dilinde “acı su” manasına gelen lakin bizim her daim en tatlı hayallerimizin baş kahramanı çikolatanın tarihi kakao çekirdeğinde saklı. Yediden yetmişe insanlığın en büyük zaafı çikolata esasında genetik olarak acıdan kaçmaya ne kadar yatkın olduğumuzun en tatlı hâli. Bugün bildiğimiz manada tatlı ve sütlü çikolatalar neredeyse 100 yıl önce ortaya…
-
Dilber Dudağının Tarihi
“Acır isen gel Necâtî derd-mende acı kim,Ne leb-i dilber nasîb oldu ne helvâ-yı rakîb.” Osmanlı mutfağı envai çeşit helva tariflerine sahip; tatlı severlerin kan şekerlerini incelik ve nefasetle yükselten bir mutfak. Osmanlı saray mutfağı teşkilatının yani Matbah-ı Âmire’nin en önemli birimlerinden biri olan Helvahane’de yüzyıllar boyunca birbirinden lezzetli tatlılar pişti. Bazıları sarayda keşfedildi, bazıları ise…
-
Domatesin Kısa Tarihi
İlk kez Güney Amerika’da ortaya çıkan domates, bugün bildiğimiz formundan ziyade çok daha küçük ve bugün bildiğimiz renginin dışında aslında daha çok yeşili, sarısıyla tanınmış bir meyve. Hazır bahsi geçmişken burada bir tartışmanın da külünü tekrar alevlendirelim: Evet, domates botanik olarak meyve çünkü bir çiçeğin döllenmiş yumurtalığından gelişmiştir. Tıpkı salatalık, elma, şeftali gibi. Botanik olarak…
-
Osmanlı’dan İstanbul’a: Votka ve Beef Stroganoff Tadında Bir Mutfak
Borsch çorbası tarhananın sarsılmaz tahtına yaklaşamasa da votkanın sular seller gibi akıp Rus pastanelerinde paskalya çöreklerinin yenildiği Bolşevik Devrimi sonrası, İstanbul’un dönüşen mutfağının hikâyesi. Yazının tamamı için Aposto bağlantısı: https://aposto.com/s/63b53b410555a40006cbb5a1
-
Osmanlı’da Zeytinyağı Tüketimi (Revgan-ı Zeyt)
Coğrafyanın sunduğu çeşitliliğe göre şekillenen tüketim, konu Anadolu coğrafyası ise bir gıda kartelası gibidir. Anadolu müthiş coğrafyası sayesinde pek çok farklı çeşitliliğe ev sahibi yapar. Bunlardan en kadimi, zeytindir. Bereket timsali zeytinin öyküsü denilince ise akla Akdeniz coğrafyası gelir. Zeytinyağı Ege Denizi’ne açılan toprakların mutfaklarından yükselen kokudur.
-
Hünkârbeğendinin Gerçek Tarihi
Osmanlı İmparatorluğu’nun son dönemi sayılan 19. yüzyılda karşımıza çıkan mutfak kültürü, bir önceki yüzyıllardan ziyade yüzünü batıya dönen, batıdan aldığı araç-gereçleri, tarifleri, usulleri kullanan bir kültüre sahiptir. Bu yüzyılda artık seçkin Osmanlı Mutfağı yeni teknikler ve yeni tarifler denemeye başlamıştır.
-
Thomas Jefferson ve Makarna Üzerine Mülahazalar
Thomas Jefferson’ı çoğumuz Amerika Birleşik Devletleri’nin kurucu babalarından biri olarak tanırız. Ama bu konu özelinde Jefferson, Amerikan gastronomisinin kökenlerini değiştiren bir öneme sahip. Amerikalıların en sevdiği ve “güvenilir” yemeği olarak bellediği mac and cheese’i bu topraklara kazandıran kişi Jefferson’ın ta kendisi!