Gün geçmiyor ki yemek tarihi adına yazılmış araştırmadan uzak bilgiler karşıma çıkmasın. Bugün öncelikle sizinle yeni gördüğüm bir yazıyı paylaşmak istiyorum, hikayemiz şu:
Diğer bir hikayemiz ise şöyle:
Bir tane daha geliyor:
Evet, şimdi gelelim alinazik yemeğinin gerçek hikayesine. Öncelikle ilk anlatılan olayda, alinazik yemeğinin domatesle servis edildiği söylenmiş. Gelin görün ki 16. yüzyılda Anadolu toprakları domatesin ne olduğunu bilmiyor. Bizim her ne kadar şu an aklımıza Türk mutfağı denince ilk olarak salça imgesi canlansa da, iş aslında hiç öyle değil. Domates Osmanlı topraklarına ulaşsa da sonrasında hemen kabul edilmiyor. 19. Yüzyılda yazılmış en erken yemek kitaplarında bile domatesli tarifler yok denecek kadar az.
Diğer bir söylem ise aslında alinazik adının “eli nazik”ten geldiği. Aslında alinazik kelimesi, “Arapça ˁala-n-naizak عل النيزك “şişte pişirilen yemek, şiş kebap” deyiminden alıntıdır. Arapça deyim Arapça naizak نيزك “şiş, mızrak” sözcüğünden türetilmiştir. Bu sözcük Orta Farsça (Pehlevice veya Partça) aynı anlama gelen nīzak sözcüğünden alıntıdır.” [1]
Ki zaten bu yemeğin orijinal ismi alinazik değil. Gaziantep’te bu yemek alinazik olarak değil; Alenazik olarak biliniyor. Yani Arapça kökenine daha uygun.
Gelelim bu yemeğin nasıl bulunduğuna: Bununla ilgili kesin bir bilgi olmamakla birlikte, aslında alinaziğin yörenin coğrafi özelliklerinden ortaya çıkan bir harman yemeği olduğunu kolaylıkla anlayabiliriz.
Değerlendirilmesi: Gaziantep Yemekleri Üzerine Bir İnceleme. Safran Kültür ve Turizm Araştırmaları
Dergisi, 3(2): 117-138.
Yukarıdaki tabloda 13 farklı yemek kitabından alinazik kebabı malzeme listesi çıkarılmış. Ortak olanlara baktığımızda kıyma, patlıcan ve yoğurdu görüyoruz. Aslında bu üç malzeme, Antep mutfağının en önemli üç ana malzemelerinden. Küçükbaş hayvancılığın çokça yapıldığı bu bölgede, yoğurtlu ve etli yemeklerin ortaya çıkmasına şaşırmamak lazım, değil mi?
Yani alinaziğin “eli nazik”le hiçbir alakası yok. Yavuz Sultan Selim’le teması ise rivayetten ibaret.
Bonus: Gaziantep Alenaziği/ Antep Alenaziği 04.05.2021 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescillenmiş ve coğrafi işaret almıştır!
Herkese bilimin ve rasyonelliğin ışığında günler dilerim!